Στη νότια πλευρά της Ηλείας, στις βάσσες της Φιγαλίας συναντά κανείς το μνημείο αριστούργημα του Επικούρειου από όλον το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως ισάξιο του Παρθενώνα.

Ο ναός χτίστηκε από τον Ικτίνο μεταξύ των ετών 430-410 π.χ. και παραμένει ο καλύτερος σωζόμενος ναός, μετά τον ναό του Ηφαίστου στην Αθήνα. Έχει τεθεί υπό την προστασία της UNESCO, ως μνημείο παγκόσμιας πολιτικής κληρονομιάς. Σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη έργα συντήρησης του, που θα διαρκέσουν περίπου δύο δεκαετίες. Ο ναός βρίσκεται σε απόσταση 14 χιλιομέτρων νοτιοδυτικά της Ανδρίτσαινας, σε υψόμετρο 1130μ. Επάνω στον όρο Κωτίλιο, ένα επιβλητικό και άγριο τοπίο που μαγεύει τον επισκέπτη. Στην τοποθεσία που βρίσκεται σήμερα ο ναός και που την εποχή εκείνη ονομαζόταν Βάσσες οι κάτοικοι της γειτονικής πόλης Φιγαλίας, είχαν ιδρύσει από τον 7ο αιώνα π.χ. ιερό του Απόλλωνος Βασσίτα, τον οποίο και λάτρευαν με την προσωνυμία του Επικούρειου – συμπαραστάτη στον πόλεμο ή στην αρρώστια.

Το επίθετο Επικούρειος, δόθηκε την εποχή των πολέμων με τους Σπαρτιάτες, γύρω στο 650 π.χ. Η ζωφόρος του ναού είναι ένα πραγματικό αριστούργημα αποτελούμενη από 23 μαρμάρινες πλάκες, από τις οποίες οι έντεκα δυτικά παρίσταναν κενταυρομαχία (Λάπιθες – Κένταυροι) και οι έντεκα ανατολικά αμαζονομαχία (Αθηναίοι – Αμαζόνες). Η κεντρική στο βάθος παρίστανε τον Απόλλωνα που με την συνδρομή της Αρτέμιδας έκανε να επέλθει η δικαιοσύνη που διαταράχθηκε από τους αιώνες των φοβερών μαχών (Κένταυρους – Αμαζόνες). Πρόκειται για ένα μοναδικό μνημείο που η ζωντάνια και η έκφραση των μορφών καθώς και η συνταιριασμένη πλοκή των σκηνών, το κατατάσσουν στους καλύτερους διάκοσμους της αρχαιότητας.

Δυστυχώς τα ξεχωριστά αυτά γλυπτά της ζωφόρου του Επικούρειου Απόλλωνα, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, έγιναν αντιληπτά από Ευρωπαίους αρχαιοκάπηλους και εκλάπησαν. Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος τους κοσμεί τις προθήκες του Βρετανικού Μουσείου αλλά και του Μουσείου του Λούβρου και του Μονάχου.